Cognos Analytics, de copiloot voor de financial

Leer in 8 minuten

• Waarom je extra gereedschap nodig hebt voor dataexploratie
• Wat Cognos Analytics 11.2 te bieden heeft
• Hoe je Cognos Analytics kunt toepassen in de praktijk

Financiële verslaglegging en business intelligence, het lijken nog steeds gescheiden werelden. Waar financials vooral bezig zijn met gedetailleerde, statische rapportages die tot het laatste getal achter de komma kloppend moeten zijn, is de BI-analist veel meer exploratief bezig vanuit een helikopterview op alle bedrijfsdata. Dat is ook terug te zien in de gereedschappen die beiden gebruiken. Voor de financial blijft Excel toch het favoriete tool en zijn geavanceerde analyse- en visualisatietools een ‘ver van mijn bed show’. Vreemd eigenlijk, nu organisaties steeds meer een adviserende rol van de financial verwachten, waarbij hij of zij het verhaal achter de cijfers kan duiden en trends en verbanden weet te ontdekken in alle beschikbare data. Het wordt dan ook tijd voor financials om hun gereedschapskist drastisch uit te breiden!

Business drivers

Traditioneel wordt op financiële afdelingen gebruik gemaakt van consolidatietools als IBM Cognos Controller gecombineerd met Excel voor rapportage. Eventueel aangevuld met software voor planning & budgettering als Cognos Planning Analytics. Prima oplossingen voor de basisprocessen en maandelijkse verslaglegging, maar niet de gereedschappen om het verhaal achter de cijfers – de business drivers – te onderzoeken. Dat betekent dat financials prima kunnen vertellen wát er gebeurt, maar niet wáárom. Laat staan dat ze onderbouwde voorspellingen kunnen doen hoe de resultaten zich gaan ontwikkelen in bepaalde scenario’s. Managers adviseren wat zij kunnen doen om de financiële resultaten te verbeteren, wordt dan erg lastig. En teruggrijpen op hét tool van keuze van de financial – Excel – is hiervoor geen oplossing. Een BI-tool dat goed integreert met de al aanwezige tools (en Excel uiteraard) is hier de ideale oplossing. In dit artikel leggen we uit waarom een tool als Cognos Analytics zo interessant is voor financials, zeker nu versie 11.2 uit is, met allerlei interessante nieuwe features.

Eenduidige user interface

Met de facelift die Cognos Analytics voor versie 11.2 heeft gekregen, draaien alle IBM Cognos producten nu met dezelfde interface: versie 10 van het Carbon design system van IBM. De look & feel van alle (web)producten is hetzelfde en opties en functies zitten overal op dezelfde plek. Voor visualisatie van informatie gebruiken alle producten dezelfde ‘engine’, zodat rapportages en dashboards eenduidig zijn. Gebruikers van Cognos Controller kunnen dus eenvoudig aan de slag met Cognos Analytics.

Met Cognos Analytics kan data uit Cognos Controller, Excel, maar ook uit allerlei andere (onderliggende) databronnen eenvoudig benaderd en gevisualiseerd worden. Ook dat is dus geen belemmering om met het product aan de slag te gaan.

Copiloot

Wat heeft IBM Cognos Analytics 11.2 de gebruiker te bieden? Om het kort te zeggen: de software is de ‘copiloot’ voor iedereen die data wil exploreren. Het product biedt niet alleen de tools voor analyse, rapportage en dashboarding, maar geeft adviezen bij het visualiseren van data en ontdekt automatisch trends en verbanden in de data. Met drag & drop zet je variabelen op het scherm en de software adviseert je welke visualisatie het beste past bij die informatie. En het product leert van je eerdere keuzes en past bijvoorbeeld grafieken aan op basis van jouw voorkeuren. Bovendien geeft Cognos Analytics de gebruiker ‘statistische duiding’ bij visualisaties. En het gaat nog een stap verder: je kunt Cognos Analytics vragen stellen in natuurlijke taal! “Wat was de omzet voor regio zuid in het derde kwartaal?”. “Welke regio’s hebben het best gepresteerd dit jaar?”. Of “wat is de top 10 best presterende producten?” Hoe dat allemaal kan? Door de ingebouwde technologie voor artificial intelligence en machine learning. Functionaliteit die voorheen vooral gebruikt werd door ‘whizzkids’ komt hiermee binnen bereik van iedereen die met data werkt.

De voordelen op een rij

Waarom zou je als financial gebruik willen maken van Cognos Analytics? Redenen genoeg, maar laten we de belangrijkste even op een rij zetten:

• Om het verhaal achter de cijfers te kunnen vertellen: trends en verbanden ontdekken in de data die ten grondslag liggen aan de financiële cijfers lukt niet met de traditionele tools. Goed rapporteren over de business drivers achter de verlies- & winstrekening lukt alleen met specialistische tools.
• Om data écht te begrijpen en de resultaten uit te leggen op basis van significante business drivers.
• Om ook makkelijk data uit andere applicaties of bijvoorbeeld een data warehouse te kunnen ontsluiten, combineren en visualiseren.
• Om data beter te kunnen visualiseren, bijvoorbeeld in interactieve dashboards, voor jezelf en voor collega’s uit de rest van de organisatie. Op een manier waarbij iedere gebruiker vanuit een ‘helikopterview’ kan inzoomen op de onderliggende details waar nodig.
• Om informatie zo te presenteren dat deze sprekender, begrijpelijker en inzichtelijker wordt voor non-financials, bijvoorbeeld HR-, IT- of Salesmanagers.
• Om collega’s op een beveiligde manier toegang te geven tot alleen de data en informatie die zij mogen zien.

Vier toepassingsgebieden

Wat zijn dan de belangrijkste toepassingsgebieden van Cognos Analytics voor financials? Waar ga je dat nieuwe gereedschap voor gebruiken? We zetten er vier op een rij.

• Dashboarding

Werk je nu voornamelijk nog met (papieren) rapportages met vooral financiële informatie? Dan is de eerste stap om te zetten die naar het maken van interactieve dashboards, waar collega’s zelf mee aan de slag kunnen. Door data slim te combineren en visualiseren op overzichtelijke dashboards, zijn mensen in staat zelf door de data ‘heen te lopen’. Door toepassing van filters en selecties op dashboard niveau, of door met één klik in te zoomen op de achterliggende data, bijvoorbeeld bij afwijkingen van de trend. Dashboards kunnen je ook uitermate goed helpen in je rol als adviseur om het verhaal achter de financiële cijfers uit te leggen.

• Dataexploratie

Kijk je nu vooral naar geconsolideerde verlies & winst of cashflow cijfers? En wil je beter begrijpen wat de achterliggende business drivers precies zijn? Aan welke knoppen er gedraaid kan worden om de cijfers te verbeteren? Dan is het tijd om meer exploratief in de achterliggende cijfers te graven. Waar zitten de verbanden? Welke trends en afwijkingen zijn er te vinden? Wat beïnvloed wat en hoe significant is die correlatie? Met Cognos Analytics als copiloot ben je in staat inzichten uit detaildata te halen die je anders nooit zou ontdekken.

• De toekomst voorspellen

In een eerder artikel legden we uit waarom financials vaak niet zo goed zijn in forecasting. Onder andere door een gebrek aan statistische kennis en het ontbreken van de juiste tooling. Het maken van de financiële forecast gaat vaak niet verder dan ‘een lijntje’ doortrekken in Excel. En daar heeft Cognos Analytics veel aan toe te voegen! Met de krachtige time series functionaliteit ben je in staat betere – en beter onderbouwde – voorspellingen te doen, maar daar ook veel meer onderliggende business drivers bij te betrekken. Voorspellingen die je helpen om kansen te identificeren, snel in te spelen op veranderingen en strategische keuzes beter te onderbouwen.

• Artificiële intelligentie

We zeiden het al: Artificial Intelligence is niet meer alleen voor specialisten. Cognos Analytics brengt AI en machine learning onder het bereik van iedere gebruiker. Met jouw domeinkennis en Cognos Analytics als co-piloot, vormen mens en machine de ideale combinatie om maximale waarde uit data te halen. Hoef jij daarvoor niets meer te doen? Jawel, want er is nog steeds een verschil tussen correlatie en causaliteit! En om die laatste te bepalen is kennis nodig over jouw bedrijf, de bedrijfsprocessen en de manier waarop resultaten tot stand komen. Maar goede tools helpen je wel om juist daarop te concentreren, in plaats van dat je vooral bezig bent data te verzamelen en bewerken. Daarmee komt de tijd beschikbaar die je nodig hebt om je rol als adviseur beter in te vullen!

Ons pleidooi

Met de komst van versie 11.2 van Cognos Analytics komen er nog meer BI-mogelijkheden binnen handbereik van de financial, in een al bekende user interface. En precies om die reden willen we ons pleidooi nog een keer herhalen: het wordt tijd voor financials om hun gereedschapskist drastisch uit te breiden! Want wij zijn ervan overtuigd dat de office of finance de reis van boekhouder naar strategisch adviseur alleen kan maken met het juiste gereedschap!

Hoe goed is jouw office of finance in staat om trends en verbanden áchter de financiële cijfers te duiden?