De buurman heeft een depressie. Als ik hem zie, vraag ik altijd even hoe het gaat. ‘Het gaat’, zegt hij dan. Af en toe bezoekt hij een psychiater en hij gebruikt medicatie. Maar het schiet allemaal niet erg op. Hij zit al bijna een jaar thuis. Zelf heeft hij geen idee hoe hij verder moet.
Afgelopen jaar zag ik in de persberichten langskomen over de wankele positie van de GGZ. Veel instellingen hebben gewoon te weinig geld om iedereen de zorg te geven die hij of zij nodig heeft. Dat is geen nieuws, dacht ik eerst: van geld hebben we nooit genoeg, iedereen klaagt steen en been. Maar toen las ik dat maar liefst een kwart van de ggz-instellingen het boekjaar 2018 rood schrijft. En niet alleen de kleintjes; ook gerenommeerde grote organisaties zijn in de problemen gekomen.
Het budgetplafond
Een van de oorzaken is dat instelling en zorgverzekeraar afspraken maken over de ter beschikking gestelde financiële middelen: het budgetplafond. Die blijken aan het eind van het jaar vaak ontoereikend te zijn – bijvoorbeeld omdat een patiënt niet beter is en meer zorg nodig heeft. Zoals mijn buurman. Ik weet niet wat er over hem afgesproken is: hoeveel consulten en hoeveel medicatie er voor hem gereserveerd zijn. Hoe iemand aan het begin van het financiële jaar zijn situatie heeft beoordeeld en een inschatting heeft gemaakt van hoeveel hij de instelling gaat kosten. Het lijkt me onbegonnen werk om dat voor een individueel geval te doen. Wat weten we nou over het verloop van een depressie? Dat is toch voor iedereen anders? Het is geen gebroken arm.
Maar dit is maar de helft van het verhaal. Wat ik veel interessanter vind, is hoe instellingen daar op reageren: die behandelen namelijk vaak door, zonder dat ze daar een vergoeding voor krijgen. Ze laten patiënten als mijn buurman niet vallen en komen daardoor in het rood. Want de kosten groeien terwijl daar niets tegenover staat.
Nu kun je denken: wat ongelooflijk stom, wat een financieel wanbeleid. Maar dan vergeet je dat het hier om de zorg gaat. Die laten hun patiënten niet in de steek, dat doen ze gewoon niet, dat druist tegen elk instinct in.
Moderne financiële administratie
Wat moet er dan gebeuren om dit probleem – onvoldoende financiering en doorbehandeling – op te lossen? Ik denk dat het begint bij het inrichten van een moderne financiële administratie. Die levert actuele stuurinformatie op voor een organisatie. Bestuurders kunnen hiermee een scherp oog houden op de kosten en inkomsten en vroegtijdig signaleren als die niet in balans zijn. Het datawarehouse van Axians legt de basis voor zo’n toekomstbestendige, flexibele administratie. Je kunt er een schat aan informatie uit halen, of het nu om productie, HR, capaciteit of financiën gaat.
Maar er is nog een tweede voordeel. Een instelling kan hiermee snelle en actuele rapportages verzorgen en verantwoording afleggen. Onderhandelen met zorgverzekeraars of de gemeente over financiële middelen wordt daardoor een ander verhaal. Een instelling kan nu precies aantonen wat het kost om mensen als mijn buurman de zorg te bieden die hij nodig heeft. Ook als het langer duurt en zonder dat dat ten koste gaat van de eigen financiële reserves. Want persoonlijk moet ik er niet aan denken dat de GGZ in dit land ten onder gaat door een gebrek aan middelen.
